Roman Nedir?

Roman, uzun bir kurgusal anlatı türüdür. Gerçek veya hayal ürünü olayları, karakterlerin psikolojik derinlikleriyle birlikte ayrıntılı şekilde ele alır. Diğer edebi türlerden (hikaye, masal, destan) farkı, daha geniş bir olay örgüsüne, zengin karakter analizlerine ve toplumsal-siyasi eleştirilere yer vermesidir.

Dünya Edebiyatında Romanın Tarihsel Gelişimi

A) İlk Roman Örnekleri (16.-17. Yüzyıl)

• Don Kişot (Miguel de Cervantes, 1605): İlk modern roman kabul edilir. Şövalye romanlarını hicveder.
• Gargantua ve Pantagruel (Rabelais, 16. yy): Fantastik öğeler içeren ilk romanlardandır.

B) 18. Yüzyıl: Romanın Yükselişi

• Robinson Crusoe (Daniel Defoe, 1719): Macera romanı türünün ilk örneği.
• Gulliver’in Gezileri (Jonathan Swift, 1726): Toplumsal eleştiri içeren alegorik bir eser.
• Pamela (Samuel Richardson, 1740): Mektup tarzında yazılan ilk romanlardan.

C) 19. Yüzyıl: Romanın Altın Çağı

Bu dönemde realizm ve natüralizm akımları romanı etkilemiştir.

Realist Romanlar:

• Madame Bovary (Gustave Flaubert)
• Savaş ve Barış (Tolstoy)
• Suç ve Ceza (Dostoyevski)

Natüralist Romanlar:

• Germinal (Émile Zola)
• Meyhane (Émile Zola)

D) 20. Yüzyıl: Modern ve Postmodern Roman

Bilinç Akışı Tekniği:

• Ulysses (James Joyce)
• Mrs. Dalloway (Virginia Woolf)

Varoluşçu Roman:

• Dönüşüm (Franz Kafka)
• Bulantı (Jean-Paul Sartre)

Postmodern Roman:

• Yüzüklerin Efendisi (J.R.R. Tolkien)
• Körlük (José Saramago)

---

Türk Edebiyatında Romanın Gelişimi

A) Tanzimat Dönemi (1860-1896) – İlk Örnekler

İlk çeviri roman: Telemak (Fenelon’dan Yusuf Kâmil Paşa, 1859)

İlk yerli roman: Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Şemsettin Sami, 1872)

Diğer önemli eserler:

• İntibah (Namık Kemal, 1876)
• Araba Sevdası (Recaizade Mahmut Ekrem, 1896)

B) Servet-i Fünun Dönemi (1896-1901) – Teknik Gelişme

• Romanlar daha sanatlı ve ağır bir dille yazılmıştır.
• Mai ve Siyah (Halit Ziya Uşaklıgil)
• Aşk-ı Memnu (Halit Ziya Uşaklıgil)

C) Milli Edebiyat Dönemi (1911-1923) – Sade Dil ve Millî Konular

• Çalıkuşu (Reşat Nuri Güntekin)
• Yaban (Yakup Kadri Karaosmanoğlu)

D) Cumhuriyet Dönemi (1923-Günümüz) – Çeşitlilik ve Modernizm

• Köy Romanları: Yılanların Öcü (Fakir Baykurt)
• Psikolojik Romanlar: Huzur (Ahmet Hamdi Tanpınar)
• Postmodern Romanlar: Kara Kitap (Orhan Pamuk)

---

Roman Türleri

Çözümlü Örnek Test Soruları

1. Aşağıdakilerden hangisi dünya edebiyatında ilk modern roman kabul edilir?

A) Sefiller
B) Suç ve Ceza
C) Don Kişot
D) Anna Karenina
E) Madame Bovary

Çözüm: Doğru cevap C seçeneğidir. Cervantes’in “Don Kişot” adlı eseri (1605) ilk modern roman kabul edilir. Diğer seçeneklerde verilen eserler daha sonraki dönemlere aittir.

2. Türk edebiyatında yazılan ilk roman aşağıdakilerden hangisidir?

A) İntibah
B) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat
C) Araba Sevdası
D) Mai ve Siyah
E) Sergüzeşt

Çözüm: Doğru cevap B seçeneğidir. Şemsettin Sami’nin “Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat” (1872) adlı eseri ilk Türk romanı kabul edilir. Diğer seçeneklerde verilen eserler daha sonra yazılmıştır.

3. Roman türünün en parlak dönemi hangi yüzyılda yaşanmıştır?

A) 16. yüzyıl
B) 17. yüzyıl
C) 18. yüzyıl
D) 19. yüzyıl
E) 20. yüzyıl

Çözüm: Doğru cevap D seçeneğidir. Roman türü 19. yüzyılda altın çağını yaşamış, bu dönemde pek çok önemli yazar yetişmiş ve klasikler kabul edilen eserler verilmiştir.

4. Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?

A) Daniel Defoe – Robinson Crusoe
B) Cervantes – Don Kişot
C) Tolstoy – Savaş ve Barış
D) Balzac – Genç Werther’in Acıları
E) Dostoyevski – Suç ve Ceza

Çözüm: Doğru cevap D seçeneğidir. “Genç Werther’in Acıları” Goethe’nin eseridir, Balzac’ın değil. Balzac’ın önemli eserleri arasında “Goriot Baba”, “Eugenie Grandet” sayılabilir.

5. Roman türü Türk edebiyatına hangi dönemde girmiştir?

A) Divan edebiyatı döneminde
B) Halk edebiyatı döneminde
C) Tanzimat Dönemi’nde
D) Milli Edebiyat Dönemi’nde
E) Cumhuriyet Dönemi’nde

Çözüm: Doğru cevap C seçeneğidir. Roman türü Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi’nde (19. yüzyılın ikinci yarısında) girmiştir.

6. Aşağıdakilerden hangisi 20. yüzyıl romanının özelliklerinden biri değildir?

A) Geleneksel anlatım tekniklerinin kullanılması
B) Bilinç akışı tekniğinin yaygınlaşması
C) Postmodern anlatı tekniklerinin gelişmesi
D) Distopik romanların ortaya çıkması
E) Bireyin iç dünyasının derinlemesine işlenmesi

Çözüm: Doğru cevap A seçeneğidir. 20. yüzyıl romanında geleneksel anlatım tekniklerinden uzaklaşılarak yeni anlatım teknikleri denenmiştir. Bilinç akışı, postmodern teknikler, iç monolog gibi yöntemler kullanılmıştır.