Söz varlığı, bir dildeki kelimelerin tümünü ifade eder. Türkçe dersinde söz varlığı konusu, öğrencilerin kelime dağarcığını geliştirmeyi, eş anlamlı, zıt anlamlı, eş sesli kelimeleri ve deyimleri öğrenmelerini amaçlar.

Söz Varlığının Öğeleri

1. Eş Anlamlı (Anlamdaş) Kelimeler

Yazılışları farklı, anlamları aynı olan kelimelerdir.
Örnekler:

• Siyah – Kara
• Öğrenci – Talebe
• Yıl – Sene

2. Zıt Anlamlı (Karşıt) Kelimeler

Anlamca birbirinin tersi olan kelimelerdir.
Örnekler:

• Açık – Kapalı
• Uzun – Kısa
• Hızlı – Yavaş

3. Eş Sesli (Sesteş) Kelimeler

Yazılışları ve okunuşları aynı, anlamları farklı olan kelimelerdir.
Örnekler:

• Yüz (sayı) – Yüz (vücut bölgesi)
• Gül (çiçek) – Gül (gülmek fiili)

4. Deyimler

Birden fazla kelimeden oluşan, genellikle mecaz anlam taşıyan kalıplaşmış ifadelerdir.
Örnekler:

• Kulak misafiri olmak (Başkalarının konuşmasını dinlemek)
• Gözden düşmek (Değer kaybetmek)

5. Atasözleri

Uzun deneyimler sonucu ortaya çıkan, öğüt veren kalıplaşmış sözlerdir.
Örnekler:

• “Sakla samanı, gelir zamanı.”
• “Damlaya damlaya göl olur.”

---

Çözümlü Test Soruları

Soru 1

Aşağıdaki kelime çiftlerinden hangisi eş anlamlıdır?
A) Hızlı – Yavaş
B) Beyaz – Ak
C) İnce – Kalın
D) Uzak – Yakın

Çözüm:
Eş anlamlı kelimeler aynı anlama gelen farklı sözcüklerdir. Beyaz – Ak aynı anlamdadır.
Cevap: B

---

Soru 2

“Kara” kelimesi hangi cümlede farklı anlamda kullanılmıştır?
A) Kara gözlü çocuk çok sevimliydi.
B) Kara günler geride kaldı.
C) Kara tahtaya yazı yazdı.
D) Kara saçları rüzgarda dalgalanıyordu.

Çözüm:
“Kara” kelimesi B seçeneğinde “kötü, üzücü” anlamında kullanılmıştır. Diğerlerinde renk anlamı vardır.
Cevap: B

---

Soru 3

Aşağıdaki deyimlerden hangisi “çok sevinmek” anlamına gelir?
A) Etekleri zil çalmak
B) Göze girmek
C) Kulak kabartmak
D) Ağzı kulaklarına varmak

Çözüm:
Ağzı kulaklarına varmak, çok sevinmek anlamına gelen bir deyimdir.
Cevap: D

---

Soru 4

“Kuru” kelimesinin zıt anlamlısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Islak
B) Sert
C) Taze
D) Yaş

Çözüm:
“Kuru”nun zıt anlamlısı “yaş”tır. (“Islak” da yakın anlamlıdır, ancak en doğru cevap “yaş”tır.)
Cevap: D

---

Soru 5

Aşağıdaki atasözlerinden hangisi “tutumlu olmak” ile ilgilidir?
A) Damlaya damlaya göl olur.
B) Komşunun tavuğu komşuya kaz görünür.
C) Sakla samanı, gelir zamanı.
D) İşleyen demir pas tutmaz.

Çözüm:
“Sakla samanı, gelir zamanı.” atasözü, tutumlu olmayı öğütler.
Cevap: C