1. Deneme Nedir?

Tanım: Yazarın herhangi bir konudaki kişisel düşüncelerini samimi ve özgür bir üslupla anlattığı kısa yazı türüdür.

Özellikleri:

✔ Öznel bir anlatım vardır.
✔ Kurmaca değildir, gerçek düşünceler paylaşılır.
✔ Kesin kuralları yoktur, serbest bir üslup kullanılır.
✔ Düşündürücü ve edebi bir dil hakimdir.
✔ Kısa ve yoğun metinlerdir.

Örnek Deneme Konuları:

• “Teknolojinin İnsan İlişkilerine Etkisi”
• “Doğa Sevgisi Üzerine”
• “Kitap Okumanın Hayal Gücüne Katkısı”

Ünlü Deneme Yazarları:

• Montaigne (Deneme türünün kurucusu)
• Nurullah Ataç (“Günce”)
• Ahmet Haşim (“Bize Göre”)

---

2. Mülakat (Röportaj) Nedir?

Tanım: Bir kişiyle belirli bir konuda yapılan soru-cevap şeklindeki görüşmedir.

Özellikleri:

✔ Gerçek bilgi verme amacı taşır.
✔ Soru-cevap şeklinde ilerler.
✔ Tarafsız olmalıdır (yorum katılmaz).
✔ Açık ve anlaşılır bir dil kullanılır.

Mülakat Örneği:

Konu: “Gençlerde Kitap Okuma Alışkanlığı”
Soru: “Sizce gençler neden az kitap okuyor?”
Cevap: “Teknoloji bağımlılığı ve sosyal medya, kitap okuma süresini azaltıyor.”

Mülakat Yaparken Dikkat Edilecekler:

1. Hazırlık yapın (konu hakkında bilgi edinin).
2. Açık uçlu sorular sorun (“Neden?” “Nasıl?”).
3. Kısa ve net cevaplar almayı hedefleyin.
4. Kayıt cihazı kullanın (doğru aktarım için).

---

Deneme vs. Mülakat Karşılaştırması

---

Çözümlü Örnek Sorular

1. Aşağıdakilerden hangisi deneme türünün özelliklerinden biri değildir?

A) Yazarın kişisel görüşlerini içerir
B) Bilimsel verilere dayanır
C) Samimi ve özgür bir üslup kullanılır
D) Düşündürücü niteliktedir

Çözüm: Denemeler bilimsel verilere değil, yazarın öznel düşüncelerine dayanır.
Cevap: B

---

2. Mülakat yaparken aşağıdakilerden hangisi yapılmamalıdır?

A) Sorular önceden hazırlanmalıdır
B) Görüşülen kişinin sözü kesilmemelidir
C) Yorum katılarak cevaplar değiştirilmelidir
D) Açık uçlu sorular sorulmalıdır

Çözüm: Mülakatlarda tarafsızlık esastır, cevaplara yorum katılmaz.
Cevap: C

---

3. “Şehirlerin insan ruhuna etkisi” konusunda yazılan ve yazarın kendi duygularını aktardığı yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?

A) Makale
B) Biyografi
C) Deneme
D) Mülakat

Çözüm: Kişisel düşünce ve duygular deneme türünün özelliğidir.
Cevap: C

---

4. Aşağıdaki ifadelerden hangisi bir mülakat sorusu olabilir?

A) “Bu konuda kesinlikle haklısınız!”
B) “Teknolojinin eğitime katkıları nelerdir?”
C) “Bence en iyi kitap şudur…”
D) “Bu şiir bana hüzün veriyor.”

Çözüm: Mülakat soruları bilgi almaya yönelik açık uçlu olmalıdır.
Cevap: B

---

5. Deneme ile mülakat arasındaki temel fark nedir?

A) Denemelerde nesnellik, mülakatta öznellik esastır
B) Denemeler soru-cevap şeklinde, mülakatlar serbest üslupta yazılır
C) Denemeler öznel ve edebidir, mülakatlar nesnel ve bilgilendiricidir
D) Denemeler uzun, mülakatlar kısa metinlerdir

Çözüm: Denemeler yazarın kişisel görüşlerini (öznel), mülakatlar ise gerçek bilgiyi (nesnel) aktarır.
Cevap: C