Hikaye (Öykü) Çeşitleri ve Yapı Unsurları 9. Sınıf Edebiyat
Hikaye Çeşitleri
Olay Hikayesi (Maupassant Tarzı)
- Belli bir olay etrafında gelişir
- Merak unsuru ön plandadır
- Net bir sonla biter
- Örnek: Ömer Seyfettin – “Forsa”
Durum Hikayesi (Çehov Tarzı)
- Günlük yaşamdan kesitler sunar
- Sonu açık uçludur
- Karakter tahlilleri derinlemesine yapılır
- Örnek: Sait Faik – “Lüzumsuz Adam”
Ben Merkezli Hikaye
- Yazarın iç dünyasını yansıtır
- Otobiyografik özellikler taşır
- Örnek: Memduh Şevket Esendal – “Bir Küçük Adam”
Hikayenin Yapı Unsurları
Olay
- Hikayenin temelini oluşturan durum
- Genellikle tek bir ana olay etrafında şekillenir
Kişiler
- Sınırlı sayıda karakter
- Derinlemesine karakter analizleri yapılabilir
Mekan
- Olayın geçtiği yer
- Betimlemelerle okuyucunun zihninde canlandırılır
Zaman
- Olayın geçtiği dönem
- Kronolojik veya geriye dönüş tekniği kullanılabilir
Anlatıcı
- Birinci kişi ağzından
- Üçüncü kişi ağzından
- Tanrısal bakış açısı
Çözümlü Test Soruları
Soru 1:
Aşağıdaki hikaye türlerinden hangisinde sonuç bölümü kesin bir şekilde bitmez?
A) Olay hikayesi
B) Durum hikayesi
C) Tarihi hikaye
D) Fantastik hikaye
Çözüm: Durum hikayeleri açık uçludur, kesin bir sonla bitmez. Cevap: B
Soru 2:
Aşağıdakilerden hangisi hikayenin yapı unsurlarından biri değildir?
A) Olay
B) Kişiler
C) Kafiye
D) Mekan
Çözüm: Kafiye şiire özgü bir unsurdur. Cevap: C
Soru 3:
“Yazarın kendi hayatından kesitler aktardığı, iç dünyasını yansıttığı hikaye türü hangisidir?”
A) Olay hikayesi
B) Durum hikayesi
C) Ben merkezli hikaye
D) Tarihi hikaye
Çözüm: Ben merkezli hikayeler yazarın iç dünyasını yansıtır. Cevap: C
Soru 4:
Aşağıdaki yazar-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Ömer Seyfettin – Bomba
B) Sait Faik – Semaver
C) Memduh Şevket – Mendil Altında
D) Sabahattin Ali – Kürk Mantolu Madonna
Çözüm: Kürk Mantolu Madonna bir romandır. Cevap: D
Soru 5:
Hikayede olayların geçtiği yere ne ad verilir?
A) Zaman
B) Mekan
C) Çatışma
D) Tema
Çözüm: Olayların geçtiği yere mekan denir. Cevap: B
Soru 6:
Aşağıdaki ifadelerden hangisi durum hikayesi için söylenemez?
A) Sonu okuyucunun yorumuna bırakılır
B) Günlük yaşamdan kesitler sunar
C) Merak unsuru ön plandadır
D) Karakter tahlilleri önemlidir
Çözüm: Merak unsuru olay hikayesinin özelliğidir. Cevap: C
Önemli Notlar
- Olay hikayelerinde serim, düğüm, çözüm bölümleri belirgindir
- Durum hikayelerinde betimlemeler ve ruhsal çözümlemeler ön plandadır
- Hikayeler genellikle kısa ve yoğun anlatımlıdır
- Türk edebiyatında modern hikaye 19. yüzyıl sonlarında gelişmiştir