Noktalama İşaretleri Nedir?

Yazılı anlatımda anlamın daha net ifade edilmesi, cümlelerin doğru anlaşılması ve okumayı kolaylaştırmak için kullanılan işaretlerdir.

Noktalama İşaretleri ve Kullanımı

A. Nokta (.)

Cümle sonlarında kullanılır:

• Bugün hava çok güzel.

Kısaltmaların sonunda:

• Prof. Dr. Ahmet Bey

Sayılardan sonra sıra bildirmek için:

• 3. kat (üçüncü kat)

B. Virgül (,)

Eş görevli sözcükleri ayırmada:

• Kalem, defter, kitap ve silgi aldım.

Hitap sözlerinden sonra:

• Sevgili Arkadaşım,

Ara sözleri ayırmada:

• Bu kitabı, en sevdiğim yazardan, dün aldım.

C. Noktalı Virgül (;)

Cümle içinde virgülle ayrılmış grupları ayırmada:

• İstanbul’a gittim; Ankara, Konya ve İzmir’e gitmedim.

Öğeleri arasında virgül bulunan cümleleri ayırmada:

• At ölür, meydan kalır; yiğit ölür, şan kalır.

D. İki Nokta (:)

Açıklama yapmadan önce:

• Şu konuya dikkat: Noktalama işaretleri…

Alıntı yapmadan önce:

• Atatürk diyor ki: “Hayatta en hakiki mürşit ilimdir.”

E. Üç Nokta (…)

Tamamlanmamış cümlelerde:

• Şimdi gelse de…

Alıntılarda atlanan yerleri belirtmede:

• “Geldim… gördüm… yendim.”

F. Soru İşareti (?)

Soru cümlelerinin sonunda:

• Nasılsın?

Kesin olmayan bilgilerde:

• Yunus Emre (1240?-1321)

G. Ünlem İşareti (!)

Şaşma, korku, sevinç gibi duyguları ifade eden cümlelerde:

• Eyvah, geç kaldım!

Hitap ve uyarı sözlerinden sonra:

• Dikkat! Kaygan zemin.

H. Tırnak İşareti (” “)

Alıntı sözlerde:

• Atatürk, “Yurtta sulh, cihanda sulh” demiştir.

Özel olarak belirtilmek istenen sözlerde:

• Bu “bilimsel” çalışma çok tartışıldı.

I. Kesme İşareti (‘)

Özel adlara gelen ekleri ayırmada:

• Türkiye’nin

Kısaltmalara gelen ekleri ayırmada:

• TDK’nin

Çözümlü Test Soruları

Soru 1:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalama yanlışı yapılmıştır?
A) Ankara’ya gittim; İzmir’e gitmedim.
B) Kitabı okudum, çok beğendim.
C) Öğretmen “Yarın sınav var.” dedi.
D) Ali Bey, sizi sordu.

Çözüm:

• B şıkkında “okudum”dan sonra noktalı virgül gelmeli çünkü iki bağımsız cümle var.
• Cevap: B

Soru 2:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde virgülün kullanımı yanlıştır?
A) Ahmet, Mehmet ve Ayşe geldi.
B) Eve geldim, yemek yedim.
C) Bu konuyu, en iyi bilen kişiye, soralım.
D) 10,5 kilometre yürüdük.

Çözüm:

• C şıkkında ara cümle yanlış virgüllenmiş, tek virgül yeterli.
• Cevap: C

Soru 3:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde noktalı virgül doğru kullanılmıştır?
A) Kitap okumayı; müzik dinlemeyi severim.
B) Ankara soğuk; İzmir ılıman bir şehirdir.
C) Eve gittim; yemek yedim.
D) Kalem; defter ve kitap aldım.

Çözüm:

• B şıkkında iki bağımsız cümle doğru şekilde ayrılmış.
• Cevap: B

Soru 4:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde tırnak işareti yanlış kullanılmıştır?
A) “Yarın erken gelin” dedi.
B) Bu “özel” günü unutmayacağım.
C) “Sanat” toplum için mi yapılmalıdır?
D) “Kitap okumak” çok faydalıdır.

Çözüm:

• D şıkkında tırnak işareti gereksiz kullanılmış.
• Cevap: D

Soru 5:

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kesme işareti yanlış kullanılmıştır?
A) TDK’nin yeni kararı
B) İstanbul’un güzellikleri
C) 1980’lerin modası
D) Kitap’ın son sayfası

Çözüm:

• D şıkkında “kitap” cins isim olduğu için kesme işareti kullanılmaz.
• Cevap: D