Romanlarda olayların anlatılma biçimi, anlatıcı ve bakış açısına göre değişir. Anlatıcı, romanın kimin ağzından anlatıldığını belirlerken; bakış açısı, olayların hangi perspektiften aktarıldığını gösterir.

1. Anlatıcı Türleri

a) Kahraman Anlatıcı (1. Şahıs Anlatıcı)

• Olayları yaşayan kişi (kahraman) anlatır.
• “Ben” dili kullanılır.
• Örnek: “O sabah erkenden uyandım ve pencereden dışarı baktım.”

b) Gözlemci Anlatıcı (3. Şahıs Anlatıcı)

• Olayları dışarıdan izleyen bir anlatıcı vardır.
• “O” dili kullanılır.
• Kahramanların iç dünyasına girmez, sadece gözlemlerini aktarır.
• Örnek: “Ali, sabah erkenden kalktı ve pencereden dışarı baktı.”

c) İlahi (Hâkim) Anlatıcı (3. Şahıs Anlatıcı)

• Her şeyi bilen, kahramanların iç dünyasına hakim olan anlatıcıdır.
• “O” dili kullanılır.
• Örnek: “Ali, sabah erkenden uyandı. Pencereden dışarı bakarken içinde bir huzursuzluk hissetti.”

2. Bakış Açıları

a) Kahraman Bakış Açısı

• Olaylar, roman kahramanlarından birinin gözünden anlatılır.
• Sınırlı bir perspektif vardır.

b) Gözlemci Bakış Açısı

• Anlatıcı, olayları bir kamera gibi aktarır, yorum yapmaz.

c) İlahi (Hâkim) Bakış Açısı

• Anlatıcı, tüm karakterlerin duygu ve düşüncelerini bilir.

---

Çözümlü Test Soruları

1 Aşağıdaki cümlelerden hangisi “kahraman anlatıcı”ya örnektir?
A) “O, sabah erkenden kalktı ve işe gitti.”
B) “Yıllar sonra memleketime döndüğümde her şey değişmişti.”
C) “Merve, pencereden bakarken birden irkildi.”
D) “Hava kararmıştı ve sokaklar tenhalaşmıştı.”

Çözüm: Doğru cevap B seçeneğidir çünkü “ben” dili kullanılmıştır.

---

2 “Ahmet, kapıyı açtı ve içeri girdi. Oturma odasında kimseyi göremeyince şaşırdı.” Bu cümledeki anlatıcı türü nedir?
A) Kahraman anlatıcı
B) Gözlemci anlatıcı
C) İlahi anlatıcı
D) Müşahit anlatıcı

Çözüm: Doğru cevap B seçeneğidir çünkü olaylar dışarıdan gözlemlenmiş, iç dünyaya girilmemiştir.

---

3 Aşağıdakilerden hangisi “ilahi bakış açısı”nın özelliğidir?
A) Anlatıcı, sadece gördüklerini aktarır.
B) Anlatıcı, karakterlerin geçmişini ve duygularını bilir.
C) Anlatıcı, olayları “ben” diliyle anlatır.
D) Anlatıcı, sadece bir karakterin bakış açısını yansıtır.

Çözüm: Doğru cevap B seçeneğidir çünkü ilahi bakış açısında anlatıcı her şeyi bilir.

---

4 “O gün okula gitmek istemiyordum. İçimde tarifsiz bir sıkıntı vardı.” Bu cümledeki anlatıcı için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Gözlemci anlatıcı
B) İlahi anlatıcı
C) Kahraman anlatıcı
D) Tarafsız anlatıcı

Çözüm: Doğru cevap C seçeneğidir çünkü “ben” dili kullanılmıştır.

---

5 Aşağıdaki cümlelerden hangisinde “gözlemci bakış açısı” vardır?
A) “Kendimi çok yalnız hissediyordum.”
B) “Yağmur yağıyordu ve sokaklar ıslaktı.”
C) “O, içinden ‘Keşke burada olmasaydım’ diye geçirdi.”
D) “Geçmişte yaşadıklarım aklıma geldikçe üzülüyorum.”

Çözüm: Doğru cevap B seçeneğidir çünkü dışarıdan bir gözlem söz konusudur.

---

6 “Ayşe, kardeşinin sözlerine çok üzülmüştü ama belli etmemeye çalışıyordu.” Bu cümledeki anlatıcı türü nedir?
A) Kahraman anlatıcı
B) Gözlemci anlatıcı
C) İlahi anlatıcı
D) Müşahit anlatıcı

Çözüm: Doğru cevap C seçeneğidir çünkü karakterin iç dünyası bilinmektedir.